Monthly Archives: November 2014

Kultura Export

Gutxi edo asko, herrialde guztiek esportatzen dute zer edo zer. Baina, nola esportatzen da kultura? Ez al da paradoxa gure kultura kanpoan ezagutzea nahi izatea, baina kanpoko kulturen gauza handirik ez jakitea? Euskal kultura esportagarria al da? Galdera horiei erantzuten saiatu da aste honetako ‘Tribuaren Berbak‘ saioa Kultura Export izeneko atalean.

Berri txarrak: 20 urte mundutik zehar euskara zabaltzen

gorka-urbizu_original_imagenLekunberriko musika taldea nazioartean gehien ezagutzen den euskal taldeetako bat da. Bada, euskal kultura esportagarria den jakiteko, taldeko abeslari Gorka Urbizurekin elkartuko da Kike Amonarriz. Euren ibilbideari begiratuta, jotzen hasi zirenetik hona, hiru kontzertutik bi euskal herritik kanpora eskaini dituzte. Urbizuren hitzetan, horrek adierazten du posible dela euskaraz kanpoan ere bidea egitea. Mota ezberdinetako kontzertuak jo dituzte, herrialdetik herrialdera alde handia baitago. Euskal herria ez da horren ezaguna kanpoan, Urbizuren ustez, eta askotan azalpenak ematen ibili izan dira, nondik datozen, euren hizkuntza zein den, etab. ‘Agian denbora behar dugu gure sistema txiki honetan sinisteko eta ikusteko esparru askotan kalitatezko gauzak dauzkagula’, gaineratu du Urbizuk.

Halaber, inportatzeaz ere aritu da abeslaria. Euskaldunok gurean lantzen den horren berri zenbaiteraino dugun galdetzea ere garrantzitsua da haren ustez. ‘Beharbada askok erantzun berdinak emango lituzteke edo bat bere ere ezagutu ez’, dio Urbizuk.

Etxepare Euskal Institutua

aizpea-goenaga_original_imagenEuskara eta euskal kultura munduan barrena zabaltzea du ardatz eta xede institutuak. Institutuko zuzendari Aizpea Goenagak azaldutakoaren arabera, munduan dauden kulturei buruz ezer gutxi dakigu. Hala ere, baditugu bi gauza gure alde, haren hitzetan: euskara, hizkuntza bezala jankimin handia sortzen duena, eta maila altuko artistak. Gurean egiten dena kanpoan ezagutarazteko seinaletzat jo du euskal kultura Goenagak, ikur bat, eta hori kanpoan ezagutarazteak duen garrantzita azpimarratu du. Bide horretan, sortzaileen lana bultzatzeaz gain, Etxeparek berak koproduzitzen dituen ekimenak aipatu ditu Etxepareko zuzendariak.

Mariasun Landa, bigarren euskal idazlerik itzuliena

mariasun-landa_original_imagenEstatu mailan Landaren liburu asko itzuli dituzte, baina atzerriko beste hamabi hizkuntzatara ere itzuli dituzte haren liburuak. Idazlearen esanetan, norberak komunikatzeko idazten du, adierazbide bat da idaztea eta, hortaz, zenbat eta jende gehiagorengana helduta, are eta hobeto. Hala ere, kanpoko irakurleen erantzun gutxi jaso dituela aitortu du Landak. Errusiarren kasua nabarmendu du, ‘hango kultura maila eta zer modu sakonean irakurtzen duten harritzekoa da’, Landaren hitzetan.

Euskal kultura Donostia 2016an

donostia-2016_original_imagenEuskararen eta euskal kulturaren esportazioaz ari garela, Donostia 2016 ekimenak horren inguruan zer duen esateko jakin nahi izan du Kike Amonarrizek, eta hori argitzeko, Xabier Paya Donostia 2016 Kultur zuzendariarengana jo du. Hizkuntzen arteko elkarbizitza eskuartean dituzten proiektu denetan egon behar dela presente azpimarratu du Payak. Halaber, proiektu zehatzagoak aipatuz, esaterako, Shakespearen ‘Uda gau betako ametsa’ itzultzeko lana dute eskuartean, Juan Gartziaren eskutik. ‘Hizkuntzen arteko elkarbizitzarako tresnak sortu nahi ditugu, kultura, arte edo teknologiaren bidez’, gaineratu du Payak.

Dantza eta antzerkia uztartuz

tribuaren-berbak_original_imagenJarraian, Mireia Gabilondo Tanttaka antzerki taldeko kidea eta Jon Maya Kukai dantza taldeko kidea izan ditu bidelagun Kike Amonarrizek. Bi disziplinak uztartzeko garrantzitsuena horretarako gogoa izatea dela estean bat datoz bi artistak. ‘Hitzak azaltzen ez direnean ere, gure dantzak badu giro bat eta euskara azaltzen ez denean ere, gurekin daramagu’, dio Mayak. Bestalde, Gabilondok azaldu duenez, euren ikuskizunak jatorrizko bertsioan egiten dituzte eta geroz eta jende gehiago joaten da mota horretako ikuskizunez gozatzera. Jasotako arrera oso ona izan dela azpimarratu dute biek ere; azken finean, jendeak interesa baduela eta, euskararen esportazioaren bideak eta aukerak badaudela azpimarratu dute.

Azken finean, edozein kultura lanen helburua ahalik eta jende kopuru handienera iristea da eta hortxe datza mundura ateratzearen eta esportazioaren garrantzia. Bernart Etxepare gure lehen idazleak horixe zuen buruan 1945ean hau idaztzi zuenean: ‘Euskara, jalgi hadi mundura’.

Ikusi saioa osorik:

BIDEOA: Ondarruko berbak, ondarrutarren eskutik

Ondarruko euskalkia nortasun handikoa dela gauza jakina da, eta horren adibide garbia da jarraian aurkeztuko dizuegun BIDEO mundiala. Intxirrikatun, pipilinu… eta beste zenbait hitzen esanahia zein den kontatu dute ondarrutarrek. BEJONDEIZUELA!!! 🙂

 

ONDARROAKO HITZEN ZERRENDA

INTXIRRIKATUN: Atea erdi itxita dagoenean.

PIPILINU: Haurrei zakila esateko modu bat.

FAMAU: ona, abila, trebea, gauzak ondo egiten dituena.

TRUNPALLE: Buruko golpea. Kaskarrekoa.

BORRAGARRIXE: Zerbait sinesgaitza denean, parekorik ez duenean.

TXITXIN POTXIN: Noizean behin, tarteka-marteka, askotan, sarri–sarri.

DIARROTSA: Eztabaida handia, zarata handia, zerbait fuerte esaten denean.

ERRIE EMON: Zerbaiti jaramonik ez egin, laga, amore eman ez duzu zereginik eta

KIKIRRI EDUKI: Pertsona gorra, ondo ez duena.

ZIBOTA: Gauza berri bat, arropa berria, esaterako, estreinatzen duzunean.

TXUPILLA: Plateretik dena jatea.

 

GORA GURE EUSKALKIAK!!!

Okzitaniera, Euskal Herriko hizkuntza

Okzitaniako hizkuntzak bizi duen egoera izan du hizpide aste honetako ‘Tribuaren Berbak‘ saioak. Hizkuntza erromanikoa da okzitaniera, eta, Frantziako hegoaldean ez ezik, Espainian, Italian eta gurean ere hitz egiten da, okzitaniera ere Euskal Herriko hizkuntza baita.

Bi milioi hiztun dituen hizkuntza

Okzitanieraz hitz egiten den eremua lau estatutan banatuta dago: Italia, Monako, Espainia eta, bereziki, Frantzia hegoaldeko eremu osoak. Okzitanieraren egoera hobeto ulertu ahal izateko, Franck Dolosor kazetariarekin elkartuko da Kike Amonarriz. Harek azaldu digunez, bi milioi hiztun ditu okzitanierak, Frantzia hegoalde osoan sakabanatuta eta, beraz, galduak bezala dira. Dolosorren hitzetan, ‘ospe gutxi izan duen hizkuntza izan da azken urteetan’ eta, halaber, ez da ofiziala eta gutxi irakasten da. Interneti esker, baina, argi batzuk ikusten direla gaineratu du Dolosorrek.

tribuaren-baiona_original_imagenErdi aroan pisu handiko hizkuntza izan zen okzitaniera, Dolosorrek azaldu digunez. Euskal Herrian duela urte batzuk hiztun ugari bazeuden ere, gehienak adin handikoak izanik, azken urteotan atzerakada handia izan dela jakinarazi digu kazetariak. Baionaren kasuan, esaterako, hango hizkuntza ofiziala ere izan zen okzitaniera.

Hizkuntzaren egiturari dagokionez, katalanaren antza handia dauka okzitanierak, Dolosorrek azaldu digunez, izan ere, lexikoaren %80 inguru berdina dute.

Gaskoia dialektoaren berezitasunak

tribuaren-bruno-sallaberr_original_imagenBruno Sallaberry musikariarekin egin du hitzordua Kike Amonarrizez, Bidaxuneko gazteluan, gaskoia dialektoaren berezitasunak ezagutzeko. Bidaxunekoa bertakoa da Sallaberry eta gaskoia etxean ikasi zuen, hango hiztun gehienek bezala. Herritar askok euskal abizena badute ere, batik bat gaskoiez hitz egiten dela azaldu digu musikariak; gaineratu duenez, euskara eta gaskoia menperatzen dute herritar askok eta elkarrizketa berdinean, frantsesarekin nahasten dute. Bera euskal herritarra sentitzen da txikitatik, baina baita gaskoia ere; Euskal Herrian zein Okzitania osoan, bietan sentitzen dela etxean azaldu digu Sallaberryk eta, musikaria izanik, kantatu ere euskaraz zein gaskoiez kantatzen du.

Okzitanierak Donostia eta Pasaia inguruetan utzi duen arrastoa

Aditu batzuen ustez, gaskoiera hizkuntza bat da; aditu gehienen ustez, berriz, okzitanieraren dialekto bat besterik ez da. Hori bai, denak bat datoz esatean Gipuzkoan aspaldi galdu zen arren, bere aztarnak hor daudela oraindik.

zubiaur-tribuaren_original_imagenBada, Gipuzkoan utzi duen arrasto horren berri izateko, Joxe Ramon Zubiaur hizkuntzalariarengana jo du Kike Amonarrizek. Ulian elkartu dira, Donostian, izan ere, gaskoiak inguru haretan kokatzen ziren. Beste halako gune batzuk ere aipatu dizkigu Zubiaurrek: Urgull, Morlans, Miramon, Getaria, etab. XII. mende bukaeran hasi eta XIX. mendera arte dezente hitz egiten zen gaskoieraz Pasaia inguruan. XX. mendean ere tertulia bat egiten zen Donostian gaskoieraz. Gaur egun ere baditugu hainbat dokumentu hizkuntza hartan jasotakoak.

Okzitania, Durangoko Azokako herrialde gonbidatua

durango-tribuaren_original_imagenOkzitaniar kulturara hurbildu nahi izatera, aurten Durangoko Azokan aukera aparta izango duzue, herrialde gonbidatua Okzitania izango baita. Nerea Mujika Gerediaga Elkarteko lehendakariak berak jakinarazi digunez, kultura gutxituak dituzten kanpoko herrialdeak ekarri nahi izan ditu Durangoko Azokak 2006tik hona. ‘Hurbil dagoen herrialde kulturala, baina aldi berean guretzat oso-oso ezezaguna dena’, halaxe definitu du Mujikak Okzitania. Ilusioz jasoko dute euren bisita eta sarrera hitzaldia okzitaniako idazle baten esku izango da aurtengo edizioan.

‘Akitanian biztanle erdiek okzitaniarra ulertzen dute’

paue-tribuaren-berbak_original_imagenPier-Paul Berzaitz abeslariak aitortu digunez, Pau eta Zuberoa artean bizi da. Pauen bertan okzitaniera oso gutxi entzuten da haren esanetan, hitz solte batzuk baino ez. Hala ere, Paueko plazan udan jai handia egiten da eta hor okzitanieraz hitz egiten duen jende ugari batzen da. Paueko euskal etxera joz, bertatik bertara ezagutu dugu Euskal Herria biziarazten duten hainbat ekimen lantzen dituzten gunea.

tribuaren-joan-brec_original_imagenHandik, Pauen dagoen Okzitaniako institutura egingo dute Pier-Paul Berzaitzek eta Kike Amonarrizek, hango zuzendari Joan Breçekin elkartzeko. Haren hitzetan, euren helburua zera da, okzitaniera gizarteratzea eta kultur ondare inmateriala sustatzea, hau da, dantza, ipuinak, abestiak, etab. Akitanian biztanle erdiek ulertzen dute okzitaniera eta %10ak hitz egiten du, Breçek jakinarazi duenez. Gaur gaurkoz euren erronka hizkuntza politika baten bidez berreskuratzea da, bi arrazoi tarteko: bizitasuna galdu dela, eta baita kalitatea ere. ‘Eskaera sozial handia dago eta hizkuntza ikasteko eskolak zabaldu behar ditugu, familia jada ez baita transmisio gune’, gaineratu du Breçek.

Akitaniako Calandreta, Euskal Herriko ikastolaren parekoa

tribuaren-calandreta_original_imagenEuskal Herriko ikastolaren parekoa da Calandreta, okzitanierazko murgiltze eskolak ematen dira bertan eta Isabèu Vergnes hango zuzendariarekin okzitanieraren etorkizunaz mintzatu da Kike Amonarriz. Okzitaniako lurralde osoan dauden Calandretetan 3.500 ikasle inguru dituzte eta hara doazen ikasle gehienek ez dute etxetik jaso okzitaniera. Gero eta ikasle gehiago jasotzen dituzte Calandretetan, Vergnesen esanetan, eta ikasle horiek hizkuntza irakasteko ahalmena izateaz gain, okzitanieraz bizitzeko gai dira. Hala ere, Vergnesen argi utzi nahi izan du baliabide gehiago behar dituztela hizkuntza gizarteratzeko eta hedatzeko.

Oraindik ez dakigu gurea ere baden okzitanieraren egoera nola bukatuko den; egia da egoera ez dela samurra, baina oraindik ere garaiz gabiltza egoera hori irauli eta ipuinari amaiera zoriontsua emateko. Ta, hala izan dadin, sar dadila kalabazan eta irten dadila Paueko plazan!

Garuna, hizkuntzaren fabrika

Kike Amonarrizek garunak hizkuntzan duen garrantziaz hitz egin digu ‘Tribuaren Berbak’ saioko ‘Garuna, hizkuntzaren fabrika’ atalean. Gizakia da ezagutzen den garunik garatuenaren jabe, baina honek guztiak zein zerikusi du hizkuntzarekin?

Hizkuntzaren kokapena, garunean

Itziar Laka

Itziar Laka

Hizkuntzak badauka bere tokia eta atala garunaren barruan. Hau hobeto ulertu ahal izateko, Kike Amonarrizek, Itziar Laka hizkuntzalariarekin hitz egin du. Itziarrek esan digunez, hizkuntza, garuneko ‘Silvioren fisura’ izeneko atalean kokatzen da. Silvioren fisurak, bi atal ditu; Broca esparrua eta Wernicke esparrua. Bi esparru hauek neurologoen izenak hartzen dituzte.

Itziar Lakak esparru hauen funtzioak argitu dizkigu. Broca esparruan, gramatika, soinuak etb. kudeatzen ditugu. Hitzen formak, bestalde, Wernicke esparruan kudeatzen ditugu.

Amets egitea eta pentsatzea zein hizkuntzatan egiten dugun ere galdetu diogu Itziar Lakari. Itziarrek esan digunez, amets egitea eta pentsatzea gauza ezberdinak dira, baina gauza bat dute amankomunean: amestu eta pentsatu hitz gutxirekin egiten dugula. Amtes egiten dugunean, gehiena irudiak eta mugimenduak dira.

Pentsamendua, gure buruak egiten duen lana bada, gehiena ez da hizkuntzarekin egiten. Hizkuntza, gure buruarekin hitz egiteko erabiltzen dugula, gaineratu digu Itziar Lakak.

Erleen komunikazio-sistema, hizkuntza al da?

Martxel Aizpurua

Martxel Aizpurua

Martxel Aizpurua biologoa eta erlezaina da, eta Kike Amonarriz berarekin egon da, erleen komunikazio-sistema ikertzeko. Martxelek erleak dantza baten bitartez komunikatzen direla esan digu, eta dantza horren arabera jasotzen dute zer egin behar duten. Erleek komunikazio-sistema bat dutela baieztatu digu Martxel Aizpuruak, baina sistema hori ez dela hizkuntza gaineratu digu. Hizkuntza batek ikasia izan behar duela argitu digu Martxelek.

Erle jaioberriak senideak ezagutu gabe hartu, laborategira eraman eta mendian askatuko bagenitu, pauta berdinak jarraituko lituzkete, eta horrek esaten digu geneetatik datorrela informazio hori. Gainera, Europako, Amerikako, Afrikako edota Asiako erleek, komunikazio-sistema verdina erabiltzen dute.

Garunaren kaltetzeak hizkuntzaren galera ekar lezake

Lore Erriondo

Lore Erriondo

Hizkuntza garuneko zein tokitan kokatzen den argitu digu Itziar Laka hizkuntzalariak, baina zati hau kaltetzen denean, hizkuntza galtzea izan daiteke ondorioetako bat. Lore Erriondo EHUko irakasleak esan digunez, garunaren kaltetzeak, hizkuntzaren galera ekar lezake.

Garuneko hizkuntza kudeatzen duen zatia kaltzen bazaigu, hizkuntza galtzera iritsi gaitezke. Zati hau kaltetuta badaukagu, zailtasunak izan ditzakegu hizkuntza erabiltzean. Kalteak traumek, kolpeek, ebakuntzek, tumoreek edo gaixotasunek eragiten dituzte, eta garunaren zati bat hiltzea eragin lezake. Iktusa izan daitezke ondorioetako bat, eta hizkuntza kokatuta dagoen tokia itzaltzen bada, hizkuntza galtzeraino iritsi gaitezke.

Hizkuntzaren galerari, Afasia deitzen zaio. Afasiak arazoak sortzen ditu adierazpenean eta ulermenean. Pentsamenduan ez luke eraginik izango, bai ordea, hizkuntzan.

Eleaniztunen eta elebakarren garuna, berdina al da?

Mikel Santesteban

Mikel Santesteban

Eleaniztunen eta elebakarren garunak ez du berdin lan egiten. Honen inguruko xehetasunak Mikel Santesteban EHUko ikerlariak eskaini dizkigu. Eleaniztuna izanda, bi hizkuntza edo gehiago menperatzen dituzu, eta ondorioz, bi sistema edo gehiago garatzen ditu zure garunak. Gainera, elebakar batek baino hitz gehiago ditu elebidunak, eta garunak lan gehiago egin behar du. Elebidun eta eleaniztunek bi hizkuntza (edo gehiago) aktibatzen dituzte aldi berean. Euskara eta gaztelania menperatzen baditut, adibidez, zuhaitz bat ikustean “zuhaitz” eta “árbol” hitzak aktibatuko zaizkit, eta erabili nahi dudan hizkuntzako hitza aukera beharko dut. Ondorioz, ariketa mental bat egitera behartzen dut garuna.

Mikel Santestebanek elebiduna edo eleaniztuna izateak elebakarra izateak baino abantaila gehiago dituela adierazi digu. Adibidez, elebidunek garrantzirik ez duen informazioa baztertzeko erraztasun handiagoa dute. Elebiduna edo eleaniztuna izateak, Alzheimerra hiru urte atzera dezakeela diote espezialistek egindako ikerketek. Horrek ez du esan nahi Alzheimerra izango ez duzunik, baina gaixotasun degeneratiboak atzeratzen dituela baieztatzen dute ikerketek.

Baina, elebiduna edo eleaniztuna izateak badu desabantailaren bat ere. Mikel Santestebanek esan digunez, elebiduna den pertsona batek bere lehen hizkuntzan hitz egiten duenean, elebakarrak diren pertsonak baino milisegundo batzuk motelagoa da hitz egiterakoan.

Ikusi hizkuntza eta garunari buruzko saioa osorik:

Garbiñe Muguruza euskal-venezuelar tenislaria, euskara ikasteko urratsak ematen!

Venezuelako hiriburuan jaioa zen Garbiñe Muguruza euskal-venezuelar tenislaria, Bartzelonan hezi baina Euskal Herrian du jatorria. Denboraldia amaitu eta gero, gure artean izan da opor egun batzuk pasatzen. Haren hitzetan, “Euskal Herria atsedena hartzeko toki paregabea da”. Denboraldi bikaina egin du eta dagoeneko 2015ari begira jarri da. 21 urterekin etorkizun oparoa du eta hara zer eta… EUSKARA IKASTEARI ekin dio! Ikusi hegazkinetik bota duen txioa, argazki eta guzti. Aupa zu!! BEJONDEIZULA!!! Urratsez urrats, helmugaraino!

Euskara ikasteko, hamaika bide

Kike Amonarriz, Tribuaren Berbak

Kike Amonarriz, Tribuaren Berbak

Gure hizkuntza ikasteko ezohiko bideak erabili dituzten lagunekin izan da Kike Amonarriz, Tribuaren Berbak saioaren bigarren denboraldiko laugarren atalean. Euskara ikasteko hamaika bide daude, ikasle ezberdinei egokitutako nahi adina era. Jende gehienak familian, eskolan, edota euskaltegian ikasi du euskara, ohiko bideak erabili ditu euskalduntzeko. Baina, zeintzuk dira euskara ikasteko ezohiko bideak?

Kolonbiako Jose Miguel Ramirez eta Greziako Maria Spantidi

Kolonbiako Jose Miguel Ramirez eta Greziako Maria Spantidi

Kolonbiako Jose Miguel Ramirez eta Greziako Maria Spantidi YouTuben ezagun egin dira. Biak ditugu euskaldun autodidaktak, eta euren kabuz ikasi dute euskara, Euskal Herria zapaldu gabe, gainera. Jose Miguel Ramirezek 15 hizkuntza dakizki, eta kuttunena euskara du. Euskal Herria ezagutzeko asmoa du, berton lagun handi asko baititu. Mariak 10 hilabete besterik ez ditu behar izan bere kabuz euskara menperatzeko. Jose Miguelek bezala, Mariak ere Euskal Herria eta gure kultura ezagutzeko gogo handia du, baita euskara praktikatzeko ere.

Adam Zawiszewskik eta Veronica Domingok, berriz, euskara klaseak Polonian eta Argentinan jaso zituzten, eta gerora etorri ziren gurera ikasitakoa berrindartzera. Veronicak txikitatik izan du harremana euskararekin: amona euskalduna zuen. Duela 20 urte hasi zen Euskal Etxean euskara ikasten, “Argentinan Euskaraz” programaren bidez. Astean 2 klase ematen zituzten. Euskarak aukera asko eman dizkio Veronicak: alde batetik, amonarekin konplizitate handiagoa izatea lortu zuen; bestetik, euskal kultura ikasteko aukera eman zion. Adamek, aldiz,

Adam Zawiszewski eta Veronica Domingo

Adam Zawiszewski eta Veronica Domingo

unibertsitatean ezagutu zuen euskara. Frantses filologia ikasten ari zela, euskara ikasteko aukera eman zioten, eta izena eman zuen. Kikeri adierazi dionez, Poznanen 1991n ala 1992an hasi ziren euskara klaseak ematen. Astean, ordu t’erdiko 3 eskola ematen zituen, neguan Zornotzako barnetegian ikastaroak egiten zituen, eta udan ere etortzen zen ikastaroak egitera. Batueraz egiteaz gain, bizkaieraz ere egiten du Adamek. Egunero erabiltzen duen komunikatzeko tresna da Adamentzat euskara.

Mungian izan da Kike Amonarriz, euskaldunok etxetik eta eskolatik kanpo ikasten ditugun hizkuntzez galdetzen. Ingelesa eta frantsesa dira gehien ikasten dituzten hizkuntzak.

Asko dira historian zehar euskaraz ikasteko argitaratu diren metodo eta testuliburuak, eta guztiak topa daitezke Donostiako HABE liburutegian, Antiguo auzoan. 50.000 erreferentzia eta liburu baino gehiago aurki daitezke bertan. Hainbat metodo erakutsi dizkigu Kikek, hala nola “Euskera Viviente/Euskara Bizia” harribitxia, CCCko kaseteak, edo “Bai Horixe” euskara ikasteko egin zuten lehen telebistako saioa.

Zuriñe Abasolo eta "Bertxo"

Zuriñe Abasolo eta “Bertxo”

Euskaltegiek ohiko aurrez aurreko eskolez gain eskaintzen dituzten aukerak azaldu dizkigu Kikek. Klase presentzialez gain, autoikaskuntza gero eta gehiago erabiltzen dute. “Bertxo” irakasleak azaldutakoaren arabera, ikasleek, ordenagailuaren aurrean ikasten dute. Horrez gain, klasera ere joaten dira. Zuriñe Abasolo autoikaskuntza bidez ari da euskara ikasten: alde batetik, ez du denbora askorik lanaren ondorioz, eta aurki ama izango da.

Adinekoak euskara ikasten

Adinekoak euskara ikasten

Adina ez da arazo izaten ikasteko gogoa dagoenean. Txorierriko hainbat edadedun lagunek euskara zergatik ikasten ari diren azaldu diote Kikeri. Maria Gaston irakasleak azaldutakoaren arabera, 60 urtetik gorakoak dira bere ikasleak, eta astean hirutan biltzen dira: birritan klase normalak izaten dituzte, eta hirugarrenean beste talde batekin biltzen dira mintzapraktikak egiteko. Hona hemen, euskara zergatik ikasten ari diren: batez ere bilobekin euskaraz hitz egiteko, erronka modura, abesbatzan abesten dituzten kantuak ulertzeko, gure aberriaren hizkuntza delako…

Gurera atzerritik heldutako gaztetxoek ere ikasten dute euskara. Joseba Ibarra kultur arteko hezkuntza arduradunak gaztetxo etorkinak nola euskalduntzen diren azaldu dio Kikeri. Beste hizkuntzak erakusten diren bezala, euskara ere maitasun handiz irakatsi behar dela dio Josebak. Batez ere, ikasle etorkinak, gainerako ikasleekin batera, eskolako dinamikan sartzea lortu behar da, berriek euskara ikas dezaten.

Saharako Carama Mohamed eta Burkina Fasoko Talato Zeina Zongo

Saharako Carama Mohamed eta Burkina Fasoko Talato Zeina Zongo

Saharako Carama Mohamed eta Burkina Fasoko Talato Zeina Zongo euskaldun berriak dira. Caramak 12 urte ditu, eta duela 3 urte etorri zen Euskal Herrira. Zeinak 13 urte ditu, eta duela 4 urte etorri zen gurera. Euskara ikastea erraza egin zaien arren, aditzak pixka bat zailak direla aitortu dute. Zeinak euskal musika maite du: Ken Zazpi, Betagarri… Caramari liburuak gustatzen zaizkio. Biei gustatzen zaizkie udalekuak.

Hizkuntza bat ikasteko hamaika aukera daudela ikusi dugu, beraz, norberak berea aukera dezala.

Saioa osorik ikusi dezakezue EiTB Nahieran atarian:

Bideoa: “Xelebritiak” tabernak eta dendak euskalduntzearen alde

Oihana Maritorena aktoreak, Xabi Prieto futbol jokalariak, Bretxako barazki saltzaileak, Ainhoa Aierbe aktore eta abeslariak edo Beñat Gaztelumendi bertsolariak, donostiarrak eta aurpegi ezagunak guztiak ere, euskararen aldeko BIDEO eder batean parte hartu dute. Izan ere, Donostiako Udalak denda eta tabernetan euskara sustatzeko kanpaina interesgarria abiatu du. Baina, zer da ekimen hau?

Duela hilabete jarri zen martxan “Merkataritzan eta ostalaritzan ere euskaraz” kanpaina Donostian, eta jakin, badakigu, benetan harrera ona izan duela ekimenak. Guztira 318 denda eta tabernek egin dute bat kanpainarekin. BEJONDEIZUELA!!!

Hala, bezeroei arreta eskaintzen ari diren langileen erdiek edo gehiagok euskaraz ondo hitz egiteko gaitasuna eta hori jakinarazteko eranskailu bat jarri dute. Horrela, bezeroak hori ikustean, badaki bertan euskaraz egin dezaketela.

Eta… zeintzuk dira establezimendu horiek? dendak , arrandegiak, harategiak, tabernak, jatetxeak, bidai agentziak, botikak, ile-apaindegiak, optikak, okindegiak, eta abar. Baina lasai, mapa interaktibo baten bidez identifikatu daitezke.

ZORIONAK, DONOSTIA, ETA JARRAITU EUSKARAREN ALDE LANEAN

Zein da euskararen egoera Ezkerraldean eta Meatzaldean?

Tribuaren Berbak‘ saioko denboraldi berriko hirugarren atalean, Bizkaiko Ezkerraldean ibili da Kike Amonarriz. Ezkerraldeak erdaldun fama du. Euskarak bultzada handia izan zuen urte batzuetan, ondoren galdu egin zen, baina, zein da gaur egungo egoera?

Barakaldo da biztanle euskaldun gutxien duen Ezkerraldeko herria, %18,3ko portzentajearekin. Sestaon datuak ez dira Barakaldon baino askoz hobeak, baina biztanleriaren %18,6ak daki euskaraz. Portzentajeek gora egiten dute Santurtzin, biztanleriaren %19,8a euskalduna delarik, eta Portugalete da Ezkerraldeko herririk euskaldunena, %20ko portzentajearekin.

Mikel Gorrotxategi

Mikel Gorrotxategi

XX. mendearen hasieran Barakaldon euskara egiten zela azaldu digu Mikel Gorrotxategi Euskaltzaindiako onomastikako batzordeko idazkariak. Eta galera aspalditik badator ere, bertako eguneroko hizkuntza izan zela euskara. Ezkerraldea izenez ezagutzen dugu Bizkaiko zonalde hau gaur egun, baina Mikelek adierazi digunez, XIX. mendean, Somorrostro Arana izenez ezagutzen zen.

Euskal filologian doktorea den Beatriz Fernandezek, 60ko hamarkadako Santurtziko euskararen berri eman digu. Inguru erdaldun batean ikastolako lehen haur haiek osatzen zuten ‘mikrokosmos euskalduna’ren bizipenak azaldu dizkigu.

Mertxe Andres Barakaldoko euskara teknikaria

Mertxe Andres Barakaldoko euskara teknikaria

Mertxe Andres euskara teknikariak Barakaldon euskaldun batek egin behar duen esfortzu bikoitzaren inguruan hitz egin digu. Mertxek jakinarazi digunez, Barakaldon gero eta euskara gehiago entzuten da kalean, nahiz eta oraindik, egiteko lan asko dagoen.

Euskararen erabilera eta bilakaera askoz hobea da Meatzaldean. Trapagaranen Kimetz Arana, Ion Barrokal eta beste gazte batzuk herrian euskara erabiltzeko espazioak sortzearen beharraz aritu zaizkigu. Izan ere, gazteek hartu dute Meatzaldean euskara aurrera ateratzeko erronka.

Maisha MC eta Endika Lahain

Maisha MC eta Endika Lahain

Musikak beti izan du eragina euskararen erabileran eta ikaskuntzan. Rock tradizionalak indar handia izan zuen Ezkerraldean Parabellum edo Eskorbuto bezalako taldeekin, baina gaur egun bada indarra hartzen ari den beste musika estilo bat eta hori euskal rapa da. Maisha MC eta Endika Lahain euskal raperoak ezagutu ditugu, eta euskal rapak Ezkerraldean duen indarraz hitz egin digute. Harrigarria dirudien arren, euskal rapa toki erdaldunetan ari da indar gehien hartzen.

Ikusi saio osoa EiTB Nahieran atarian:

Ikusi saio osoa Nahieran-en.