Category Archives: bitxikeriak

Korrikak Gares eta Gasteiz lotuko ditu, euskararen alde ‘klika’ eginez

Korrikak Euskal Herri osoa zeharkatuko du 2019ko apirilaren 4an Garesen hasi eta 14an Gasteizen bukatuta. “Klika” da hautatutako leloa, eta Txillardegi omenduko dute edizio honetan, “kulturan, euskalgintzan eta pentsamenduan ekarri zuen aldaketa” aintzat hartuta.

Pausoz pauso euskara lau haizeetara zabaltze aldera, esteka honetan Korrikaren ibilbidea herri herri ikusteko aukera dago. Euskararen aldeko ekimenak apirilaren 4ean emango ditu lehen urratsak Garesen, eta Nafarroan barrena murgilduko da.

Korrikaren lehenengo edizioan, alegia, 1980. urtean, milaka lagun atera ziren kalera, euskara defendatzera. “Zuek ere esan bai euskarari” lelopean, Oñatin hasi eta Bilbon bukatu zen.

Fermin Muguruza, Mad Muasel eta La Furia dira 21. KORRIKAren kantaren interpreteak.

 

Amatxo, bularra lasai eta goxo emateko lekuak baditugu

Zenbaitetan albiste izan ohi de amaren bat bere umetxoari bularra emateagatik denda edo lokalen batetik bota izana. Eibarko Legarreko Tarte tabernan besoak zabalik hartzeaz gainera, infusio edo txokolate bero bat eskaintzen diote bere umea elikatzen duen ama horri. Borja Rodriguezen Facebook orrian ikusi dugun irudi hau bolo-bolo dabil sarean, eta gurera ere ekarri nahi izan dugu, noski.

eibar-legarre

 

 

Euskal izen bitxien zerrenda II

Aspaldi euskal izen bitxiak izan genituen hizpide, eta proposamen asko izan genituen! Kontatu genizuen Ane, June eta Uxue asko ikusiko ditugula hurrengo urteetan, baita Iker, Oier eta Markel ugari ere. Izan ere, horiek dira jaioberrien euskal izen kuttunenak.

Baina guraso euskaldun askok beren seme-alabak munduan bakarrak izatea nahi dute, eta bi aldiz errepikatu beharreko izenak bilatzen dituzte haientzat. Zinez ederrak izaten dira!

Zuen seme-alabei jarri dizkiezuen izen ederrekin eta inguruan entzun dituzuenekin, zerrenda polit hau osatu dugu, eta saiatu gara esanahia ere ikasten. Ez da erraza izan, baina eskerrik asko bidalitako izen guztiengatik!

Ahots:

Jonek aipatu zigun izen hau, beste izen arraro askorekin batera. Euskal hitza da “ahots”, jakina, eta argumentu hori erabili daiteke administrazioko langilea edo apaiza konbentzitzeko, baina izen bezala, ez dago inongo erregistrotan jasota.

Nader:

Izen hau arraroa izan daiteke, baina ez da euskalduna, arabiarra baizik. Ez da ohikoa, izan ere, “arraroa” esan nahi duelako, gero eta gehiago entzungo dugun arren.

Eskolunbeko santutegia. Argazkia: Añana Turismo.

Eskolunbeko santutegia. Argazkia: Añana Turismo.

Eskolunbe:

Anek “Eskolumbe” izena aipatu zigun, baina Euskaltzaindiak n-z dauka jasota. Kuartangoko Katadiano herriko Andre Mariaren santutegiari, Araban, Eskorunbe, Axkorunbe eta Aiskolunbe ere deitzen zitzaion. 1446koa da lehenengo aipamena, aspaldiko monasterioa baita.

Nakor:

Izen biblikoen zerrendetan agertzen da Nakor, Estherren semearen izena. Beraz, hebreeratik datorren izen bat da. Esanahia, iturri batzuen arabera: “arnasestuka eta asnarbehartuta dagoena”.

Enetz:

Anneren semeak Enetz du izena. Gorkak ere izen hori jarri nahi zion semeari. Gero eta Enetz gehiago izango dugu gure artean. Euskal mitologiatik dator.

Kontrastako hilarria. Argazkia: Jesus Diaz.

Kontrastako hilarria. Argazkia: Jesus Diaz.

Arai:

Beste izen bitxi hau ere Arabatik dator. Jaiok aipatu zigun; bere alabari jarritakoa da. Kontrasta herrian dagoen erromatarren garaiko hilarri batean zera irakur daiteke: Araica Arai f(ilia). Hau da: Araika Arairen alaba!

Enai:

Enarak semeari Enai jarri nahi zion. Enaitzen antza daukan arren (Aizkorri mendiko tontorra), ez da Enai euskal izen bat. “Esa Enai” salmotik omen dator, eta agian, ez da berez izen bat, baizik eta hitz bat hebreeran.

Jatsu:

Ondo azaldu zigun Mauriziak bere semaren izena. Euskaltzaindiak dioenez, Lapurdiko eta Nafarroa Behereko bi herriren izena da Jatsu. Amaiurko gazteluan Nafarroako erresumaren alde borrokatu ziren Xabierko Frantziskoren anaietako bat Baxenabarreko Jatsuko jauna zen, Laskorrea oinetxekoa. Jatsuren amaren arabera, lagunak egiteko aproposa da, “joku asko ematen duelako”. Adi moteen zerrenda luzeari: JatsuPikatxu, Jjja Txu!, Jatxutxaeh, Jatz, Jatsu Indartsu

Egunen batean, gai izango al dira euskal Jatsu, Enetz, Enai, Arai eta gainontzeko guztiak afari batean biltzeko?

Rith jaialdiaren edizio berria martxan da! Irlandan ere, ‘Korrika’!

Euskal Herrian gure euskararen alde bi urtero ospatzen dugun Korrikak badu pareko irlandarra!!! Rith du izena, bertako jendea gaeliko irlandarrez hitz egitera animatzea du helburu!!! :-). Euskararen blog honetan Rith jaialdiaren xehetasunak bilduko ditugu!!

Zer da Rith jaialdia? Irlandan egin duten ekimen ederra; horrekin gaelikoaren erabilera bultzatu nahi dute, eta kultura irlandarra susatu (webgunean bertan esaten dutenez). Korrika irlandarra da, azken finean; Irlandan zehar 1.000 kilometro egin dituzte, iparraldetik hegoaldera, batez ere ekialdeko kostaldetik, asmo horrekin!!

Rith lasterketaren irudia. Argazkia: www.rith.ie

Rith lasterketaren irudia. Argazkia: www.rith.ie

Zergatik du “Rith” izena? Oso erraz!! Hitz horrek “korrika egin” esan nahi duelako!

Non egon dira Ritheko parte-hartzaileak? Cill Droichead-en hasi da (Kildare) eta Dublinen amaituko da.

Zer egin ahal izan du jendeak laguntza emateko? Korrikan egiten dugun bezala, kilometro bat erosteko aukera izan dute. Ziber-kilometroak Rith-eko webgunean lor daitezke.

Rith lasterketaren irudia. Argazkia: www.rith.ie

Rith lasterketaren irudia. Argazkia: www.rith.ie

Noiztik ari dira egiten Rith jaialdia? 2010ean egin zuten lehen aldiz; eta Korrikarekin guk egiten dugun bezala, bi urtero antolatzen dute. Hau da, Korrika ez dagoeneko urteetan, Rith dago :-).

Begira zer esaten duten Rithen webgunean!!

Eragozpenak eragozpen

Hartu arnasa sakon, jarraian datorrena ez da makala eta. Jai giroaren eragina izango da, agian, ez dakigu ziur. Era guztietara saiatu gara, bene-benetan. Testuari hasierarik ekin diogu, baina ezin ulertu! Logikari aurre hartuta, atzekoz aurrera irakurtzen ere ahalegindu gara, badaezpada ere. Kale, oraingoan ere. Itzulpen arriskutsuak ikusi izan ditugun arren, ondorengo honek bereziki zabaldu dizkigu begiak… Barkatu eragozpenak, mesedez!

Euskarazko kartela Hondarribian

Euskarazko kartela Hondarribian

 

 

 

Ergatiboak, baleak eta ozeanoak, galtzeko arriskuan

Ekintza ikusgarria egin nahi zuten, eta hala izan da. Zalaparta eragin dute gaur goizean Greenpeaceko ekintzaileek Bilbon, Salveko zubitik zintzilikatu direnean, ozeanoen aldeko aldarria egiteko. Zazpi orduz baino gehiagoz egon dira zintzilikatuta, pankarta erraldoi batekin (Ikusi ARGAZKIAK):

Eta zalaparta eragin duten sarean ere, ekintza hori egiteko erabili duten leloagatik euskaraz: “Ozeanoak Axola dute”. Euskal txiolariak berehala ohartu dira ergatiboaren erabilera okerraz eta txantxaz bete da twitter. Irudimentsuena, ohikoa denez, Izparriginarena, 🙂

Izparrigiaren testua ere, mundiala:

“Greenpeaceko ekintzaile talde batek pankarta erraldoia eskegi du gaur Salveko zubitik, “ERGATIBOAK AXOLA DU” leloarekin. Talde ekologistak azaldu duenez, “bizirauteko esperantzari dagokionez, ergatiboa ez dago baleak baino askoz ere egoera hobean. Hori dela eta, Greenpeacek erabaki du ergatiboaren defentsa sutsua egitea aurrerantzean. Euskal gizartea ere borroka horrekin bat egitera gonbidatu nahi dugu. Gure seme-alabei utzi nahi diegun ondarea ez da ergatiborik gabeko mundu bat”. Ergatiboaren Aldeko Fronteak ongi etorria eman dio Greenpeaceri, eta bilera bat proposatuko dio laster “estrategia komuna landu eta elkarlanerako bideak zehaztek”.

Ikusten duzuenez, nahiko lan ematen du ergatiboak. Azkena, duela aste gutxi, Sustatun piztu zen eztabaita Pasaia ahal dugu izena zela eta. Laster egiazkoa izan daiteke Izparringiaren pankarta 😉

Euskara eredu ere badelako!

Euskara bere txikitasunean handia da, eta beste hizkuntza gutxitu batzuentzat eredu dela erakustera etorri zaigu ‘Tribuaren berbak’ saioaren azken atala.

Eredu ere bagarelako” izenburupean emititu du ETB1ek aste honetako saioa. Euskara zenbait alorretan, eta zenbait lurralderentzat, erreferente dela erakutsi du, eta, horretarako, hainbat pertsonaren esperientziak eta iritzia bildu ditu Kike Amonarrizek.
tribu-garabide_1024x576

Garabide hizkuntza lankidetza egiten duen garapenerako Gobernuz Kanpoko Erakundea da. Maddi Iñarrak eta Ander Bolibarrek azaldu dute hizkuntza biziberritzeko planak egiten dituztela, batik bat, Hego Amerikan. Euren ustez, hizkuntza berreskurapena da Euskal Herriak munduarekin elkarbanatzeko duen esperientzia interesgarrienetako bat. Kolonbiarekin, Guatemalarekin, Ekuadorrekin eta Mexikorekin harreman iraunkorra dute, eta herrialde horietako hainbat komunitatek eredu hartzen dute Euskal Herria hezkuntza-ereduari, herrigintzari eta komunikabideei dagokionean.
tribu-egana_1024x576
Bertsolaritza oso gurea dugu, eta, garai batean hala pentsatzen bazen ere, ez da kantu inprobisatuen adibide bakarra munduan. Portugalen, Galizian, Kanaria Uharteetan, Bretainian eta Iberoamerikan, besteak beste, topa ditzakegu horren adibideak. Gainera, azken urteotan asko zabaldu eta indartu dira bertsolaritzak kantu inprobisatua lantzen duten beste herrialdeekin dituen harremanak. Andoni Egaña bertsolariaren hitzetan, ezagutu dituzten munduko beste kultura guztietan, hemen bezala, amaieratik hasten dira bertsoa eraikitzen. Aldiz, kultura gehienetan musika-tresnen laguntzaz inprobisatzen dutenez, bitxia egiten zaie gure bertsolariek “a capella” kantatzea. Alabaina, atzerrian, bertsogintzak berak baino gehiago, hemengo auto-antolatzeko moduak harritu du jendea gehien; hau da, Bertsolari Elkartea sortzeak, eta hark ikerketak, zabalpenean eta transmisioan egindako lanak.
tribu-korrika_1024x576
Korrika ere erreferente da euskararen sustapenean. Lau urtean behin Euskal Herria kilometroz kilometro zeharkatzen duen lasterketa herrikoia 19.enez abiatuko da martxoaren 19an. Asier Amondo arduradunak adierazi du Korrika badela “auzolanaren eta elkarlanaren adibide”, eta “horrek laguntzen gaitu ahalduntzen, alde batetik, eta, bestetik, euskahalduntzen”. Bestalde, nabarmendu du kanpoko beste hizkuntza gutxitu batzuentzat erreferentzia ere badela, eta munduan dituen beste “anai-arreba” txiki batzuk aipatu ditu: Correlingua (Galizia), Correllengua (Katalunia), Corsa per la lenga (Val D’Aran), Ar Redadeg (Bretainia), Ray yr laith (Gales) eta Rith (Irlanda).

AEK-ko koordinatzaile nagusi Mertxe Mugikak, Korrikaz beharrean, helduen euskalduntze-alfabetatzeaz hitz egin dio Kike Amonarrizi. Haren hitzetan, hemen daukatribu-mertxemugika_1024x576n dimentsioa ez dauka beste inon. Dena den, adierazi du Kataluniari “inbidiaz” begiratzen diola. Izan ere, bertan, heldu batek katalana ikastea erabakitzen duenean, lehen eta bigarren mailak doan dauzka; hori ez da gertatzen, aldiz, euskarara ekarrita. Instituzio nagusiek laguntzen badute ere, (“eta eskerrak!”), ez dago Kataluniaren pareko “doakotasunik”.

Saioaren amaieran, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako sailburuorde Patxi Baztarrika eta Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbao elkarrizketatu ditu, elkarrekin, Amonarrizek.

Euskararen indarguneei dagokionez, Baztarrikak hezkuntza eta helduen euskalduntzea aipatu ditu, eta esan du “erreferente garela hizkuntza politika integralak ditugulako (hedabideetan, zerbitzu publikoetan, administrazioan, IKTetan, unibertsitatean…)”. Aitzitik, Bilbaok azpimarratu du euskalgintzatik zenbat proiektu sortu den, zenbat ekarpen egin zaion bai norbanakoak, bai espazioak euskalduntzeari. Nonbait, ez da ohikoa kanpoan eragileak, enpresak eta abar gai izatea komunean jartzeko euren printzipioak, eta ahots bakar batez hitz egitea.

tribu-baztarrika-bilbao_1024x576Ahulguneei buruz ere hitz egin dute. Kontseiluko idazkari nagusiak herritarrak aktibatzeko beharra aipatu du, eta azpimarratu du “euskaraz biziko den komunitate trinkoa” behar dugula, eta “norberak horren kontzientzia hartu” behar duela.
Baztarrikak, Hizkuntza Politikarako sailari dagokionez, onartu du asko dagoela hobetzeko eta egiteko euskara biziberritzeko, baina gakoa dela “euskara erabiltzeko gai denak euskara erabiltzeko gogoa izatea, eta euskara erabiltzeko hautua egitea; azken batean, euskara euskaldunentzat erakargarri gertatzea”.

Horretarako, beharrezkoak dira gizartearen inplikazio aktiboa eta adostasun eta sozial zabala. Baztarrikak azpimarratu du “politika euskararen zerbitzura” behar dugula, eta ez “euskara politikaren zerbitzura”.

Amaitzeko, biek ahala biek aitortu dute bidea luzea dela. Eta horretarako, jakina, beharrezkoa da erakundeek eta eragileek norabide berean lan egitea.

Ez dakizula azterketan zer erantzun? Bota bertsoa!

Beti ematen digu lotsa azterketa zuri uztea. Ikasle askori gertatzen zaion arazoa da hori, baina horren aurrean badira euren irudimena martxan jartzen duten ikasleak. Horietako batekin egin dugu topo egunotan sarean. Hain zuzen ere, matematikako azterketa bateko galdera bati zer erantzun jakin ez, eta bertso batekin harritu du gazteak irakaslea. Mundiala!!!

Gaindituko ote zuen azterketa?

Oporretan ikusitako hanka-sartzeak eta argazki bitxiak II

Iragan astean hanka sartzeen inguruan euskararen blog honetan egindako postak izandako arrakasta ikusi eta gero, eta zuen partea hartzea eta proposamenak kontuan harturik, oporretan ikusitako hanka-sartzeak eta argazki bitxiak II egitea otu zaigu, eta guztia, zuei esker, beraz, bejondeizuela eta jarraitu proposamenak bidaltzen.

Eta hasteko, Yolanda Larreategik, Euskaldunok euskaraz Facebook orrian gu guztiokin partekatutako bi argazki aurkezten dizkizuegu jarraian. Eskerrik asko, Yolanda, mundialak dira eta! Betiere, umorea ardatz harturik, noski.

akatsak8

Eta adi!! Hau ere izugarria da eta. Horrela dio: Entradas agotadas/ Sarrera nekatuak. Sarrera nekatuak? Baina baina.. noiztik nekatzen dira sarrerak?

akatsak10

Ondorengo argazki hau, berriz, Ohian G Elorrietak ekarri digu Facebookera, eta zur eta lur geratu gara. Honela dio: “DVD Reproductor/DVD Ugalketakoa”. Media Markt merkatal-gunean hartutako irudia da.

akatsak9

Kike Amonarrizen Twitterreko perfilean kuxkuxean ibili eta gero ikusi dugu argazki bitxi hau. Hau ere, lotsatzeko modukoa. “Trae tu cartucho vacio/ Zure kartutxo utza ekarri”. Utza? Zakurraren putza! Hamaika ikustekoak jaioak gara!!

akatsak11

Eta amaitzeko, Kikek berak ateratako argazki honekin uzten zaituztegu. Hau, akatsa baino, harro egotekoa da, eta argazkiarekin batera, ondorengo txioa idatzi zuen Kikek argazki hau aurkezteko: “Seguraski Parisen #euskara-z dagoen errotulu ofizial bakarra! Metroan Gare Montparnasseko informazio gune ondoan”. Arrazoik ez zaio falta!!

KIKEK

Zuk ere horrelakorik ikusten baduzu, ez izan zalantzarik, eta partekatu gu guztioikin!!

ONDO IZAN!!

Oporretan ikusitako hanka-sartzeak eta argazki bitxiak

Gaur eman diote ikasle askok ikasturte berriari hasiera, eta udako atsedanaldiaren ostean, euskararen bloga ere bueltan da! Han eta hemen ibili gara euskaldunak, mundu berriak deskubritzen, kultura ezberdinak ezagutzen… baina hori bai, gure hizkuntza zein den ahaztu gabe. Hala, udan zehar euskarari buruzko irudi nabarmen asko igo dituzue sarera, eta kuxkuxean ibili eta gero, horietako batzuk, deigarrienak, aukeratu ditugu, betiere umorea ardatz hartuta.

Eta hasteko Kanarietan, Puerto de Moganen, izan den lagun baten irudia duzue hau, eta honako hau dio: “ERABILITAKO KOMUNEKO PAPERA SASKIAK SARTU BOTA”. Guri ez zaigu oso argi geratu papera bota edo sartu behar den. Eta, zuei?

akatsa-3

Beste hau Suitzan izan den beste lagun baten argazkia da, eta bai, egia da, ilusioa egiten digu Euskal Herritik hain urrun horrelakoak irakurtzea, baina… Horren zaila al da zuzen idaztea? Hauxe dio kartelak: “NEXT GONBIDATUA DA POZIK UTZI DUZULA KOMUNEKO GARBITU! ESKERRIK ASKO”. 

akatsak4

Beste argazki hau, berriz, mundiala iruditu zaigu! Kike Amonarriz tolosarra da argazkiaren egilea eta Lisboan ateratakoa da. Hiria euskeraz bisitatzeko aukera, hori bai pagotxa! Kikek zioen bezala, Lisboa izango da Europako hiriburuetan hiria bus turistikoetan euskeraz bisitatzeko aukera duen bakarra”. Zinez bejodeiela!

akatsak5

Eta urrutira joan gabe, etxean ere deigarriak gertatu zaizkigun zenbait kartel ere ikusi dituzte lagun askok. Horiek, ordea, akats larritzat jo ditzazkegu. Lehendabizikoa, Txantreako igerilekian ikusirikoa: “RECIEN PINTADO/MARGOTUTAKO RECIEN”. Etxean euskaraz horren baldar egitea… marka da gero!

akatsa-1

Eta Iruñean ere beste ohar esanguratsu hau topatu zuen, San Fermin jaien bueltan, lagun batek. Iruñeako Udalaren ohar bat da:

izaskun

Ikea denda ezaguneko ohar honekin amaituko dugu, gaurkoz.

akatsak6

Zuek ere horrelakorik ikusten baduzue, ez izan zalantzarik eta utzi iruzkina blog honetan, edo euskaldunok euskaraz facebook orriadean.