Monthly Archives: November 2016

Euskal izen bitxien zerrenda II

Aspaldi euskal izen bitxiak izan genituen hizpide, eta proposamen asko izan genituen! Kontatu genizuen Ane, June eta Uxue asko ikusiko ditugula hurrengo urteetan, baita Iker, Oier eta Markel ugari ere. Izan ere, horiek dira jaioberrien euskal izen kuttunenak.

Baina guraso euskaldun askok beren seme-alabak munduan bakarrak izatea nahi dute, eta bi aldiz errepikatu beharreko izenak bilatzen dituzte haientzat. Zinez ederrak izaten dira!

Zuen seme-alabei jarri dizkiezuen izen ederrekin eta inguruan entzun dituzuenekin, zerrenda polit hau osatu dugu, eta saiatu gara esanahia ere ikasten. Ez da erraza izan, baina eskerrik asko bidalitako izen guztiengatik!

Ahots:

Jonek aipatu zigun izen hau, beste izen arraro askorekin batera. Euskal hitza da “ahots”, jakina, eta argumentu hori erabili daiteke administrazioko langilea edo apaiza konbentzitzeko, baina izen bezala, ez dago inongo erregistrotan jasota.

Nader:

Izen hau arraroa izan daiteke, baina ez da euskalduna, arabiarra baizik. Ez da ohikoa, izan ere, “arraroa” esan nahi duelako, gero eta gehiago entzungo dugun arren.

Eskolunbeko santutegia. Argazkia: Añana Turismo.

Eskolunbeko santutegia. Argazkia: Añana Turismo.

Eskolunbe:

Anek “Eskolumbe” izena aipatu zigun, baina Euskaltzaindiak n-z dauka jasota. Kuartangoko Katadiano herriko Andre Mariaren santutegiari, Araban, Eskorunbe, Axkorunbe eta Aiskolunbe ere deitzen zitzaion. 1446koa da lehenengo aipamena, aspaldiko monasterioa baita.

Nakor:

Izen biblikoen zerrendetan agertzen da Nakor, Estherren semearen izena. Beraz, hebreeratik datorren izen bat da. Esanahia, iturri batzuen arabera: “arnasestuka eta asnarbehartuta dagoena”.

Enetz:

Anneren semeak Enetz du izena. Gorkak ere izen hori jarri nahi zion semeari. Gero eta Enetz gehiago izango dugu gure artean. Euskal mitologiatik dator.

Kontrastako hilarria. Argazkia: Jesus Diaz.

Kontrastako hilarria. Argazkia: Jesus Diaz.

Arai:

Beste izen bitxi hau ere Arabatik dator. Jaiok aipatu zigun; bere alabari jarritakoa da. Kontrasta herrian dagoen erromatarren garaiko hilarri batean zera irakur daiteke: Araica Arai f(ilia). Hau da: Araika Arairen alaba!

Enai:

Enarak semeari Enai jarri nahi zion. Enaitzen antza daukan arren (Aizkorri mendiko tontorra), ez da Enai euskal izen bat. “Esa Enai” salmotik omen dator, eta agian, ez da berez izen bat, baizik eta hitz bat hebreeran.

Jatsu:

Ondo azaldu zigun Mauriziak bere semaren izena. Euskaltzaindiak dioenez, Lapurdiko eta Nafarroa Behereko bi herriren izena da Jatsu. Amaiurko gazteluan Nafarroako erresumaren alde borrokatu ziren Xabierko Frantziskoren anaietako bat Baxenabarreko Jatsuko jauna zen, Laskorrea oinetxekoa. Jatsuren amaren arabera, lagunak egiteko aproposa da, “joku asko ematen duelako”. Adi moteen zerrenda luzeari: JatsuPikatxu, Jjja Txu!, Jatxutxaeh, Jatz, Jatsu Indartsu

Egunen batean, gai izango al dira euskal Jatsu, Enetz, Enai, Arai eta gainontzeko guztiak afari batean biltzeko?