Tag Archives: euskaltegiak

Euskara ikasteko, hamaika bide

Kike Amonarriz, Tribuaren Berbak

Kike Amonarriz, Tribuaren Berbak

Gure hizkuntza ikasteko ezohiko bideak erabili dituzten lagunekin izan da Kike Amonarriz, Tribuaren Berbak saioaren bigarren denboraldiko laugarren atalean. Euskara ikasteko hamaika bide daude, ikasle ezberdinei egokitutako nahi adina era. Jende gehienak familian, eskolan, edota euskaltegian ikasi du euskara, ohiko bideak erabili ditu euskalduntzeko. Baina, zeintzuk dira euskara ikasteko ezohiko bideak?

Kolonbiako Jose Miguel Ramirez eta Greziako Maria Spantidi

Kolonbiako Jose Miguel Ramirez eta Greziako Maria Spantidi

Kolonbiako Jose Miguel Ramirez eta Greziako Maria Spantidi YouTuben ezagun egin dira. Biak ditugu euskaldun autodidaktak, eta euren kabuz ikasi dute euskara, Euskal Herria zapaldu gabe, gainera. Jose Miguel Ramirezek 15 hizkuntza dakizki, eta kuttunena euskara du. Euskal Herria ezagutzeko asmoa du, berton lagun handi asko baititu. Mariak 10 hilabete besterik ez ditu behar izan bere kabuz euskara menperatzeko. Jose Miguelek bezala, Mariak ere Euskal Herria eta gure kultura ezagutzeko gogo handia du, baita euskara praktikatzeko ere.

Adam Zawiszewskik eta Veronica Domingok, berriz, euskara klaseak Polonian eta Argentinan jaso zituzten, eta gerora etorri ziren gurera ikasitakoa berrindartzera. Veronicak txikitatik izan du harremana euskararekin: amona euskalduna zuen. Duela 20 urte hasi zen Euskal Etxean euskara ikasten, “Argentinan Euskaraz” programaren bidez. Astean 2 klase ematen zituzten. Euskarak aukera asko eman dizkio Veronicak: alde batetik, amonarekin konplizitate handiagoa izatea lortu zuen; bestetik, euskal kultura ikasteko aukera eman zion. Adamek, aldiz,

Adam Zawiszewski eta Veronica Domingo

Adam Zawiszewski eta Veronica Domingo

unibertsitatean ezagutu zuen euskara. Frantses filologia ikasten ari zela, euskara ikasteko aukera eman zioten, eta izena eman zuen. Kikeri adierazi dionez, Poznanen 1991n ala 1992an hasi ziren euskara klaseak ematen. Astean, ordu t’erdiko 3 eskola ematen zituen, neguan Zornotzako barnetegian ikastaroak egiten zituen, eta udan ere etortzen zen ikastaroak egitera. Batueraz egiteaz gain, bizkaieraz ere egiten du Adamek. Egunero erabiltzen duen komunikatzeko tresna da Adamentzat euskara.

Mungian izan da Kike Amonarriz, euskaldunok etxetik eta eskolatik kanpo ikasten ditugun hizkuntzez galdetzen. Ingelesa eta frantsesa dira gehien ikasten dituzten hizkuntzak.

Asko dira historian zehar euskaraz ikasteko argitaratu diren metodo eta testuliburuak, eta guztiak topa daitezke Donostiako HABE liburutegian, Antiguo auzoan. 50.000 erreferentzia eta liburu baino gehiago aurki daitezke bertan. Hainbat metodo erakutsi dizkigu Kikek, hala nola “Euskera Viviente/Euskara Bizia” harribitxia, CCCko kaseteak, edo “Bai Horixe” euskara ikasteko egin zuten lehen telebistako saioa.

Zuriñe Abasolo eta "Bertxo"

Zuriñe Abasolo eta “Bertxo”

Euskaltegiek ohiko aurrez aurreko eskolez gain eskaintzen dituzten aukerak azaldu dizkigu Kikek. Klase presentzialez gain, autoikaskuntza gero eta gehiago erabiltzen dute. “Bertxo” irakasleak azaldutakoaren arabera, ikasleek, ordenagailuaren aurrean ikasten dute. Horrez gain, klasera ere joaten dira. Zuriñe Abasolo autoikaskuntza bidez ari da euskara ikasten: alde batetik, ez du denbora askorik lanaren ondorioz, eta aurki ama izango da.

Adinekoak euskara ikasten

Adinekoak euskara ikasten

Adina ez da arazo izaten ikasteko gogoa dagoenean. Txorierriko hainbat edadedun lagunek euskara zergatik ikasten ari diren azaldu diote Kikeri. Maria Gaston irakasleak azaldutakoaren arabera, 60 urtetik gorakoak dira bere ikasleak, eta astean hirutan biltzen dira: birritan klase normalak izaten dituzte, eta hirugarrenean beste talde batekin biltzen dira mintzapraktikak egiteko. Hona hemen, euskara zergatik ikasten ari diren: batez ere bilobekin euskaraz hitz egiteko, erronka modura, abesbatzan abesten dituzten kantuak ulertzeko, gure aberriaren hizkuntza delako…

Gurera atzerritik heldutako gaztetxoek ere ikasten dute euskara. Joseba Ibarra kultur arteko hezkuntza arduradunak gaztetxo etorkinak nola euskalduntzen diren azaldu dio Kikeri. Beste hizkuntzak erakusten diren bezala, euskara ere maitasun handiz irakatsi behar dela dio Josebak. Batez ere, ikasle etorkinak, gainerako ikasleekin batera, eskolako dinamikan sartzea lortu behar da, berriek euskara ikas dezaten.

Saharako Carama Mohamed eta Burkina Fasoko Talato Zeina Zongo

Saharako Carama Mohamed eta Burkina Fasoko Talato Zeina Zongo

Saharako Carama Mohamed eta Burkina Fasoko Talato Zeina Zongo euskaldun berriak dira. Caramak 12 urte ditu, eta duela 3 urte etorri zen Euskal Herrira. Zeinak 13 urte ditu, eta duela 4 urte etorri zen gurera. Euskara ikastea erraza egin zaien arren, aditzak pixka bat zailak direla aitortu dute. Zeinak euskal musika maite du: Ken Zazpi, Betagarri… Caramari liburuak gustatzen zaizkio. Biei gustatzen zaizkie udalekuak.

Hizkuntza bat ikasteko hamaika aukera daudela ikusi dugu, beraz, norberak berea aukera dezala.

Saioa osorik ikusi dezakezue EiTB Nahieran atarian:

Helduen alfabetatzea da, transmisioarekin batera, euskararen etorkizunaren zutabeetako bat

Kike Amonarrizek ETB1en gidatutako ‘Tribuaren Berbak’ saioaren bigarren atalak euskaldun berriei omenaldia egin nahi izan die, eta euskaltegien lana goraipatu nahi izan du. 1987tik hona, ia 400.000 pertsona ibili baitira euskara ikasten. Bejondeiela! euskaltegia_1024x576

Monumentu bat euskaldun berriei. Izenburu horrekin aurkeztu digu Kike AmonarrizekTribuaren Berbak’ saioaren bigarren atala ETB1en. Euskaldun berriak goretsi nahi izan ditu saioak, eta euskaltegien lana goraipatu. Ez baita nolanahikoa daukaten meritua. Non legoke euskara euskaldun berriek egindako ahalegina gabe?

1987tik hona, 400.000 pertsona inguru ibili dira euskara ikasten Euskal Herrian dauzkagun 154 euskaltegietan. Joan den ikasturtean bakarrik, 38.349 pertsona matrikulatu ziren. Datu ofizialen arabera, emakumea, 25 eta 40 artekoa eta goi mailako ikasketak dituena da euskaldun berriaren erretratu robota. Baina denetarik topatu du Amonarrizek Iruñeko, Santurtziko eta Miarritzeko euskaltegietan. Eta jendeak, gainera, arrazoi anitzek bultzatuta jo du euskara ikastera: hizkuntza bera gustatzen zaielako, daukan balioaz ohartzen direlako, gurasoen hizkuntza berreskuratzeko, seme-alabei euskaraz egiteko, lana bilatzeko…
Hiru euskaldun berri ezagun elkarrizketatu zituzten bigarren ‘Tribuaren Berbak’ saioan: Fernando Goñi pilotaria, David Doblas saskibaloi-jokalaria eta Andrea Arrizabalaga ETBko aurkezlea.doblas-andrea-goni_1024x576

Fernando Goñi nafarrak ahaztuta omen zuen zekien euskara gutxia, eta zerotik hasi behar izan zuen. “Beldur hori kentzea izan zen zailena, lotsa hori galtzea”, esan du. Hiru urte eta erdi eman zituen euskaltegian, eta “oso gustura” ibili zela aitortu du.

David Doblas Gipuzkoa Basketeko jokalari kantabriarra duela hiru urte hasi zen euskara ikasten. 13 urte daramatza Euskal Herrian, eta ikasteko beharra sentitu du. “Kirolaria naiz, eta nire errespontsabilitatea da, kultura, hizkuntza, euskara garrantzitsuak dira”, adierazi du. Ez zaio samurra egiten ari euskara ikastea, baina, “ilusioarekin”, ikasten ari da.

Andrea Arrizabalaga aurkezlea Galdakaokoa da, eta euskara pixka bat bazekien arren, ez zen ongi hitz egiteko gai. Horregatik, unibertsitate garaian, euskaltegira joatea erabaki zuen. “Arrazoi berezirik ez nuen, behar nuen. Euskal Herrian bizi naiz eta ez nekien ia hitz egiten”, esan du kazetariak.

Euskal Herritik kanpo euskara ikasten dabilenik ere topatu du ETB1eko saioak. Madrilen, esaterako, Carabanchelen, Jesus ‘Iosu’ Solerak euskara eskolak ematen ditu. Bera ikusminez hasi zen euskara ikasten, ez baitu euskal jatorririk, eta orain, irakaslea da. 12-13 pertsona ari dira ikasten bertan; gehienak madrildarrak dira. “Jendeak japoniera, alemana, ikasten baldin badu, zergatik ez du euskara ikasiko”, esan digu.

kutsidazu_1024x576
Euskaldun berriei lotuta, fenomeno literario bat ere badugu Euskal Herrian. Joxean Sagastizabalek idatzitako Kutsidazu bidea, Ixabel liburua da euskal literaturak inoiz izan duen best-sellerrik salduena. 1994an argitaratu zuten, 50 edizio atera dituzte dagoeneko, eta ia 100.000 ale saldu dira! Zalantzarik gabe, euskaldunon Harry Potter da Juan Martin euskaldun berriak Tolosaldeko baserri batean euskara ikasten egindako egonaldia kontatzen duen liburua. Ez da erraza izango marka hori gainditzea!

Euskara ikastea zaila dela dioen mitoa suntsitu genuen aurreko saioan, eta oraingoan, euskara ikasteko bidea luzea dela dioena gezurtatuko dugu: 900 ordu behar dira euskara ikasteko. 3-4 ikasturtez euskaltegian arituta, euskaraz taxuz idazteko, hitz egiteko eta idazteko gai izango litzateke edonor.

Baina zein da euskaltegiek egun duten erronka? HABEko zuzendari nagusi Joseba Erkiziak eta AEKko koordinatzaile nagusi Mertxe Mujikak esandakoaren arabera, eskaintza hobetzea eta euskara ikasteko prozesua erraztea da. Izan ere, euskararen etorkizunerako, transmisioarekin batera, helduen alfabetatzea da zutabe nagusietako bat, eta administrazioen ikuspegitik, euskaltegien sistemari egonkortasuna ematen asmatu beharra dago. Gainera, hizkuntza bat ongi ikasteko erabilera ezinbestekoa denez, euskaldun zaharren lana da euskaldun berriei laguntzea, erabiltzeko esparruak ematea, pazientzia izatea, eta batez ere, haiek ez uxatzea!

Edonola ere, euskaldun berri ala euskaldun zahar, guztiok gara euskaldun. Bide batez, esan dezagun Kike Amonarrizek saioaren amaieran topatu zuela euskaldun berriei eskainitako monumentua: Altzan dago, Donostian, ‘Lau Haizetara’ du izena, eta Antton Mendizabal eskultore gipuzkoarrak egindakoa da.