Author Archives: Txani Rodriguez

Munduan leku bila

Leave a reply

Uztailaren hasieran Bergaran izan ginen dozena bat emakume bertsolari. Benetan asteburu pasa berezia izan zen guretzat Bergarakoa, tailerretan egindako lanketari eskerrak. Gu ez gara clownak, bertsolariak gara, baina Virginia Imazen antzerako prozesuak, sentimenduak, bizipenak… bizi izan ditugu agertokian. Horregatik izan zen espeziala gure tailerretako gidaria bera izatea. Hitz gutxirekin ulertu zuen esan nahi genion guztia; airera harrapatu zituen gure barreak eta negarrak, pozak eta penak, minak eta hunkidurak.

Agertokira atera ginen Virginiaren gidaritzapean, eta han ulertu genuen, edo nik bai behintzat, agertokia tabladua baino askoz ere gehiago dela. Bertsolaritza bizi dugunontzat eta bertsolaritzak nolabait bizi gaituenontzat, mundu txiki bat da agertokia. Edo gure munduaren zati handi bat. Urteak dira emakumeok oholtzarako saltoa eman genuela, baina aurkitu ote dugu gure tokia bertan? Ez. Edo aurkitu dugunean, buelta asko eman ostean aurkitu dugu.

Halaxe ibili ginen Virginiaren eta gure lagun bertsolarien aurrean ere, banan-banan: bueltaka, geure lekua bilatu ezinik. Aldagelatik atera, publikoari begiratu, eta han, agertokian, gure lekua aurkitzera joaten ginen. “Aurkitu zure lekua munduan”, esaten zigun publikoak, eta denok hasten ginen begira, batera eta bestera, aurrera eta atzera, ezkerrera eta eskubira. Eta ezin genuen lekua aurkitu: erdian egon behar zuenak ez zuelako erdian egon nahi, bazterrean gelditzen zenak norbaiten babesa behar zuelako, mugan gelditzen zenak ez zuelako mugaren beste aldean ikusten zuena erakutsi nahi, askeago izan nahi zuenak leihotik begiratzen zuelako… ezin gure lekua aurkitu, eta aurkitzen genuenean ezin bertan kokatu.

Gure mundu txiki honetan, bertsolaritzaren munduan alegia, zaila da lekua aurkitzea. Baina nago, gizonek ere ez dutela errez aurkitu euren lekua, aurkitu badute behintzat. 2 x 2 metro karratu dituen zera horretan kabitu ezinik ibiltzea ez da sentimendu makala, baina orokorra balitz? Gure kasuan, denok edo gehienok geneukan halako artegatasun bat. Ez genekien garbi gure lekua zein zen, eta alperrikako buelta piloa eman genituen.

Askok pentsatuko du txorakeria bat dela hau dena, baina niretzat ez zen izan. Leku bila nenbilela izandako buruko min bakoitza bizi izan dut benetan 9 urterekin agertokira igo nintzen lehen alditik hona. Hemen ez, akaso han, baina hara joateko lan asko egin behar da, eta beste aldera joateko momentu egokiari itxaron behar diot… eta burua zalantzaz bete beti. Hala ere, iritsi ginen Virginiaren agertokian behar zen lekura, eta iritsi gara bertsotan ere norabait. Ez dakit heldu behar genuen lekuan ote gauden guztiok, baina bagaude sikiera.

Orain, kostako zaigu heldu garen lekura merezi izan dugulako heldu garela sinestea, onespena jasotzea eta txaloak entzutea. Bergaran derrigortu egin gintuzten txaloak aditzera, baina ez dakit gure eguneroko jardunean gure buruari onartuko ote diogun loreak entzuterik. Zail ikusten dut, ez badugu behintzat, Virginiarekin ikasitakoari jarraituz, geure burua horretara derrigortzen. Merezi dugulako (eta merezi dugula sinesteko sasoia delako).

Bertsolariaren zortea

Leave a reply

Goizeko 9:00etan bertsotan egitea ez da gauza arrunta, eta normala ez denez, ez da erosoa ere. Makarrak kendu, kotxeA hartu eta 8:45ean antolatzaileak agurtzerakoan, ez duzu pentsatzen zortekoa zarenik. Lehenengo burutazioa da ea zertarako esan ote zenuen baietz. Hala ere, zortea minutu gutxiren buruan aldatu egiten da, edo behintzat hori gertatu zitzaigun aurreko batean.
Goizeko 9:00etan kantatu behar izan genuen Bilboko Itsas Museoan medikuen jardunaldi batzuetan. Lekua apartekoa zen, baina gaiak eta orduak ez ninduten bereziki konbentziztzen. Ez dut medikuntzaz askorik ulertzen, eta ez nekien zer izango zen han kontatuko zigutena. Pentsatzen nuen goiz guztia egingo genuela halako eta bestelako medizina, sendabide, kirurgia eta sintomen gainean berbetan, baina ez zen hala izan.
Alex Rovira izeneko kataluiniar idazle eta ekonomialariaren berbaldia entzun genuen Miren Amuriza eta biok. Begiak zabal-zabal, ahoa ixteko ere lanak izan genituen. Pentsa, apunteak ere hartu egin genituen!
Egungo munduaren baloreen krisiari buelta emateko gauza askotaz hitz egin zuen Rovirak, baina bertso eskoletan lanean daudenek edo gaudenok erabiltzeko moduko hainbat kontzeptu maneiatu zituen: autoestimua, umeen hezkuntza, norbait edo zerbait izan beharra… harrigarria iruditu zitzaidan.
Zorteduna nintzela pentsatu nuen. Nire kabuz, akaso, egundo irakurriko ez nituzkeen pertsona interesgarri baten burutazioak entzuteko aukera izan nuen: bigarren ilaratik. Luxuzko palkoan geunden Miren eta biok, “hau de subertie dekogune!”, esan nion Mireni; “hoixe pentseu jonat neupe!”, erantzun zidan.
Ez dakit nik Mirenek zer egingo zuen apunteekin, baina ez dizuet gezurrik esango: hartu nituenetik ez dute asko begirazeko astirik izan. Hala ere, bertso eskoletan ari zaretenontzat baliagarria izan daitekeen esaldi bat grabatuta gelditu zitzaidan: hartu ezazue ume bat izatera iritsi daitekeen hori bezala, eta dagokion lekura iritsiko da; ordea, desastre hutsa baldin balitz bezala hartzen baduzue hasieratik ez da inoiz inora iritsiko.
Adibidea ere jarri zuen: bere semearekin futboleko partida batera joan zen, eta bere alboko aita ikusi zuen umearekin hizketan. Aita harek umeari “gaur ere erori egingo zara”, esan zion barre artean, eta partida hartan ere, umea erori egin zen. Roviraren arabera, aita harek umeari “gaur hiru gol sartuko dituzu” esan izan balio, agian, umeak ez zituen hiru gol sartuko, baina aitak lortuko zuen umeak ez erortzeko besteko konfiantzarekin jokatzea.
Balio digu bertsolari gaztetxoekin erabiltzeko, eta erabili beharko genuke. Entzuteko zortea izan genuen, eta pozik nago. Baditu bertsolaritzak momentu txarrak, onak, interesgarriak eta magikoa. Hau interesgarria izan zen, dudarik gabe!

Programen betegarri

Leave a reply

Ez nator nire buruaren kontra egitera. Ezta gutxiagorik ere. Kontua da, badela zerbait amorru izugarria ematen didana, eta nola uda datorren, bota egingo dut.

Badira mimo handiz antolatutako bertso saioak. Herri guztietan bertso saioak egongo dira sasoi honetan, eta hala ere, askoren artean bereziki gogoratuko  gara batzuekin. Badaude izugarrizko kariñoz antolatutako bertso saioak, eta urtero deitzea gurako nukeen herriak, baina badira konpromiso hutsez hartzen gaituzten lekuak ere. Programa betetzeko bertsolariak jartzen dituztenak, ondo gelditzen delako, diru laguntzak ematen dituztelako, edo jendeari gustatzen zaizkionez, pintxoak alaitzeko jartzen gaituzten lekuak. Ez dira erosoak.

Ez dut egingo nik bertso saioak antolatzearen kontrako apologiarik, baina gauzak antolatzearren antolatu ordez, nahiko nuke noan lekuan garrantzia apur bat badudala sentitu. Azken batean, gure denborak ere balio du, eta ez da polita izaten ez dakit nongo puntara joan eta inork kasurik ez egitea, antolatzaileak egun onik ere ez ematea… ez dugu alfonbra gorririk behar, megafonia txukun batekin nahikoa da. Ez ditugu milaka ikusle behar; gogotsu dauden dozena batekin pozarren egoten gara. Ez dugu hamaiketakorik edo dohako tragorik behar, baina “kaixo, ni naiz telefonoz deitu dizuna, halako lekutan kantatuko duzue” entzuteak seguridade itzela ematen du.

Besterik gabe. Ez dut inor desanimatu nahi bertso saioak antolatzeko asmotan badabil, baina uda badator bere usain eta koloreekin, eta ez nuke aurten ere ondoko txoznako musika topera dagoenean txozna antolatzailean kantatu nahi, esate baterako. Edo ez nuke nahi pintxoak jan beharraren jan beharraz guri begiratu ere egiteko astirik ez duen jendearen bizkarrera begira kantatu.

Kexatzeko motibo gutxi daukat, normalean bestelako lekuak ezagutu ditudalako, baina aukera izanez gero, nahiago dut sentsazio txarrak ere konpartitzea. Besterik gabe. Nahiz eta jakin baten batentzat divakeriak izango direla.