Euskara

Arrasate aitzindaria izan da, bai euskara talde eta euskal komunikabideen sorreran, bai eta kooperatibismoari dagokionez ere. Ideia hau jorratu du eta bi ideia horiek uztartzen saiatu da aste honetan ETB1eko ‘Tribuaren Berbak’ saioa.

Horretarako Kikek Amonarrizek Joxemari Muxika AED Arrasate Euskaldun Dezagun elkarteko presidente ohiarengana jo du lehendabizi. Elkartea, erreferentzia bilakatu zen gainontzeko euskara talde zein elkarterentzat.

AED 1983. urtean sortu zen euskara arrasatearren bizi-esparru guztietara zabaltzeko helburuarekin. Garai hartan, gaztelaniak itota zuen euskaldungoa eta Arrasate erdal mundu batean bizi zen. Testuinguru gordin horretan, euskararen egoeraz kezkatuta zegoen zenbait ‘kontzientziadun’ pertsona bilduta osatu zuten elkartea.  Gauzak horrela, lantalde ezberdinak jarri zituzten martxan euskararen erabilera bultzatzeko. Horien artean, gaur egun Arrasaten oso garrantzitsuak diren bi: lan-mundua eta hedabideak (Arrasate Press aldizkaria, egun Goeiena Telebista den Arrasate Telebista…).

Goiena Telebista Debagoieneko eskualdean eta Aramaion ikus daiteke, eta bertako gertaerei buruz aritzeaz gain harrobi lanak ere egiten ditu, hamaika kazetarik, aurkezlek eta teknikarik hemen eman baitituzte lehen urrats profesionalak. Anne Igartiburu, Maider Egues eta Asier Aranguren, adibidez, Arrasate Telebistan hasi ziren. Kike Amonarriz bertara hurbildu da, eta Iban Arantzabal, Goienako zuzendariarekin hitz egin du komunikazio taldearen (telebista, irratia, prentsa, internet, mugikorretarako aplikazioak…) inguruan gehiago ezagutzeko. Herria, herritarrak, inguruko edukiak eta euskara ditu Goeinako komunikazio taldeak oinarri.

Bestalde, kooperatibismoa XIX.mendean sortu bazen ere, Arrasate ere erreferentzia bilakatu da zentzu horretan. Kooperatibismoa da Arrasate munduko mapan kokatu duena, Mondragon Korporazioa bertan sortu eta bertan errotu baita. 289 erakundez osaturik dago, 80.000 langile baino gehiago ditu mundu osoan zehar, eta Euskal Herriko enpresa talderik handiena da.

Tribuaren Berbak saioa kooperatibismoa gertutik ezagutu nahi du, eta horretarako Arianne Kareaga Lankidetzaren Ikertegiko (LANKI) kidearekin hitz egin du. Mondragon Unibertsitateak kooperatiben esperientzia ikertzeko xedez sortu zen 2000.urtean.  Kooperatibismoarentzat unerik gozoenak ez badira ere, eredua zalantzan ez dagoela azpimarratu nahi izan du Ariannek. Euskarak kooperatibismoaren filosofian izan duen garrantziaz ere hitz egin digu ( Almen ikastola, HUHEZI irakasle eskola, euskara planak…).

Mondragon Korporazioaren beste erakunde batengana jo du Kike Amonarrizek:  Nuria Agirre Laboral Kutxako Gestio Sozialeko zuzendariarekin hitz egin du, euskarak kooperatibetan bizi duen egora ezagutzeko. Nuriak azaldu digunez, Laboral Kutxak garrantzia handia eman dio betidanik euskarari, euskara eta euskal kultura sustatzea euren izaeraren oinarri direlarik.

Bestalde, Orbea ere Mondragon taldeko beste kooperatiba bat da. Hasieran, armagintzari lotutako enpresa bat izan zen, baina gaur egun bizikletaren negozioa ardatz du. Egoitza nagusia Mallabian du, baina Portugalen eta Txinan ere baditu fabrikak. Mundu guztian zabalduta dagoen euskal marka da. Horrela, Kike Amonarrizek Unai Diego Orbeak Txinan duen zuzendariarekin hitz egiteko aukera izan du, skype bidez.

Beraz, Arrasate herri sarrailagile bat izatetik euskarekin harreman zuzena duten finantza, banaketa, industria eta ezagutza lantzen dituzten hainbat enpresaren habia bihurtu dela ikusi dugu aste honetako ‘Tribuaren Berbak’ saioan.