Faraoi beltzak: Egiptori arnas berria eman zioten nubioak

Meroe_962x390

Vivian Davies zur eta lur gelditu zen. Britainiar Museoko kontserbadoreak aurrean zuena ez zen nolanahiko kontua. Hieroglifikoaz idatzitako hogei lerro inguru baino ez ziren, baina hor kontatzen zenak Egiptoko historiaren pasarte garrantzitsu bat aldatuko zuen. 2002. urtea zen, eta Daviesen aurkikuntza horren ostean faraoien zibilizazioaren inguruan idatzitako liburuak berridatzi behar izan ziren.

Luxorretik 90 bat kilometrora dagoen El-Kab izeneko herrian izan zen aldaketa horren abiapuntua, bertako agintari baten hilobian. XVII. dinastian (Kristo aurreko 1575-1525 urteetan) Egiptok jasandako erasoaldiaren berri ematen zuen testu horrek. Inbaditzaileak hegoaldeko auzokideak izan ziren, Kush erreinukoak. Normalean egiptoarrak ziren kushiten aurkako erasoaldiak burutzen zituztenak, eta ez kontrako bidean. Nubian kopuru handian zegoen urrea bilatzen zuten bereziki egiptoarrek, eta ondorioz kushitena ia beti estatu ahulagoa izan zela uste zuten adituek. Vivian Daviesek aurkitutakoak, berriz, ideia hori desegin zuen.

Inbasio hura lehen abisua baino ez zen izan. Ondoren ere kushita negroideek ia mende batez egiptoarrak menderatu zituzten. XXV. dinastian izan zen hura, guztira zazpi faraoi beltz izan zituen aroan. Egiptoko krisialdi bat aprobetxatu zuten horretarako, baina faraoi beltz horiek egiptoarrak baino egiptoarragoak bazirela erakutsi zuten. Ez zen kasualitatea izan. Denbora luzez Nubia edo Kusheko biztanleek, Egiptoren eraginetik gertu bizi izan zirenek, faraoien erlijioa eta usadioak bereganatu zituzten, eta iparraldean zeukaten inperioa krisialdi batean sartu zenean haiek izan ziren Egiptoko berezko ezaugarriak mantendu izan zituztenak.

Pianjy Kusheko erregeak Kristo aurreko 730ean menderatu zuen Egipto. Garai horretan erabat sakabanatuta zegoen faraoien herrialdea, “taifa” moduko erreinu ezberdinetan zatiturik. Berriro ere botere zentralizatua ezarri zen, eta erlijio eta ohitura zaharrak berpiztu begin ziren. Bere atzetik beste sei faraoi beltz izan ziren, harik eta asiriarrak boteretik bota eta hegoaldera bueltatzera behartu zituzten arte. Baina denbora luzez kushitek Egiptoren oroimena mantendu zuten haien herrialdean, eta horren testigu dira bertan eraikitako Meroeko piramideak. Gizako piramideen tamaina eta harrokeria ez dute horiek, baina hala ere ezin daiteke ukatu edertasun itzela badutela. Egipto bere horretan mantentzea lortu zuten faraoien gustura.

Irudia: Fabrizio Demartis (CC BY-NC-SA 2.0)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Confianza online